Ì
millum bygdina á Oyruni og Fossa, er eitt stað sum nevnist
Kópagarar, har var ein hvalastøð fyrst í 19 hundra talinum. Sum 7
ára gamal kundi eg ofta verða heilar dagar har norðuri og
hyggja at loyvdunum, sum enn vóru at síggja. Restirnar av einari
trað-atløgubrúgv var har, og ein í mínari verð gigantiskur
skorsteinur lag har, har vóru eisini fundamentir til spøl og
maskinur, ja har vóru eisini grundir til hús. Abbi mín hevði
arbeit har norðuri í sínari tíð, og hann segði mær ofta frá,
hvussi lívið og arbeiði gekk fyri seg har á staðnum.
Frasagnirnar frá abba skundaði undir mín fantasið, so eg kundi
nastan síggja arbeismennirnar ganga har, millum hvalir, tunnur,
spøl hús og tangar. Har lógu eisini 2 tangar sum søgan nú kemur
at snúgva seg um, Tangarnir vísti seg fyri mær at verða øðuliga
stórir.
Nú
var tað soleiðis at fyrstu ferð bomba var í Klaksvík var kajin
rakt, hon fór tvørtur av og sluppin Fugloy, sum lag har sakk. Hon
hevði ligi eina tíð á botni og nú skuldi hon takast upp aftur,
til tað endamáli skuldu teir stóru tangarnir av Kópagørum
brúkast. So ein dagin kemuu bátur úr Klaksvík, ”Viglant”
kallaður. Tað var ein hálvstórir norskur útrógvabátur, ein sum
rímdi úr Noreg undan Týskinum. Hann er komin eftir teim stóru
tangunum. Fyri mær vóru tangarnir so stórir at eg helt tað verða
ógjørligt at flyta teir, so eg mátti verða á staðnum og síggja
hvussi hetta fó at ganga. So eg av húsum og til gongu norð á
Kópagarðar. Tað hevði veri gott kavaveður í fleiri dagar, men
hendan dagin var fari at lota lágt og blot var kmomi í kavan. Menn
komu í land frá Viglant at tetta tangarnar, so sum manhol og aðrar
gløgnumføringar, tangarnir máttu verða tattir, tí teir skuldu
sleipast til Klaksvíkar, hetta vísti seg fyri mær at taka langa
tíð, og ikki kundi eg fara heim aðren tangarnir vóru komnir á
sjógv. Eg minnist væl hvussi ógvuliga kaldur eg var um føturnar,
Endaliga vóru tangarnir komnir á sjógv og Viglant fór spakulig
sleipandi við teimum norð eftir Sundinum.
Nú
var blivi mirkt og veðrið var blivi meir ruskut. Hetta bleiv tó
hildi at verða ein lítil fyrimunir; tí í dagslýsi og góðveðrið
kundi týskir flúgvara sum ofta vóru at síggja ivir oyggjunum,
gerða Viglant við teim stóru tangunum til bombumál. So visti eg
ikki meir um Viglant og tangarnar á hesum sinni.
Eg
kom so til hús vátur svangur og ógvuliga kaldur.
Her
kemur so annar partur av søguni. Tað bar soleiðis til at eg í
mínum vaksna lívið, kom at verða nógv saman á skipið við
Gullak Hansen Gulak hjá Kristian Magnus. Un borð á skipið verður
nógv fortalt og tosa, og einaferð eg segði Gullak frá Viglant og
teimum stóru tangunum á Kópagørum,sigur hann (Gullak) at hann var
við Viglant tann túrin á Kópagørum eftir tangunum,
Nú
lá væl fyri hjá mær at fáa seinna part av søguni um tangarnar,
hon er ikki minni áhugaverd. Gullak sigur frá: Tað var myrkt og
væl av vindi og tað regnaði illa. Norð eftir Sundinum gekk væl,
men Haralsundsfiógvin var ikki lattur at navigera, nú var vindur og
regn ímóti, so ein fekk ikki eyguni upp. Radari var eingin og
heldur ikki ekkolod; báturin var heldur ikki góður at styra við
teim stóru tangunum. So endin var at teir sigldu á land sunnan fyri
Skarð.
Báturin
við tangunum kom at standa pura fastur teir kundu ikki sleppa út
aftur og heldur ikki koma í land. Jóan Jakup av Viðareiði var
skipari og Jakup Mouris Olsen var ein av manningini, hann helt seg
til at svimja í land, og renna til Haralsund eftir hjálp, hann so
gjørdi og fór at svimja móti landi. Jóan Jakup av Viðareiði
stóð frammi á bógnum, helt aðra hondina upp fyri eyguni sum
verju móti regni og vindi, lítir inn móti landi og sær bert
nakkan á Jakup Mouris og segði tá tey háfloygdu orðini ”Ja
góði enn svimur hann ”
Jakup Mouris svam í land, klintraði upp á bakkan og
rann heim til Haralsund í kola myrkri. Hetta var eitt satt bragd.
Haraldssundsmenn vóru skjótir, komu norð við útrógvabátinum
Brimnes, fingu Viglant og tangarnar leysar frá landi, og nú fór
Brimnes at sleipa annan tangan so tað bleiv lattari at stýra, men
nú var tangin sum Brimnes sleipaði farin at leka, og tá ið teir
komu suður í trongan sakk tangin. Har var einki at geråa, teir
sleptu endanum, tí annars kundi tangin drigi Brimnes niður við.
Eftir togvi stríð kom annar tangin til Klaksvíkar. Fugloyggin
bleiv tikin upp, bleiv umvald og modernisera, og sigldi nógv ár
eftir hetta